بالا رفتن سن ازدواج یکى از معضلات مهم جوامع بشرى است; زیرا با افزایش سن ازدواج، جوانان باعث پیری جمعیت می شود و این ام مشکلات بسیاری را بری جوامع بوجود می آورد. در سال‌های اخیر افزایش سن ازدواج جوانان گریبانگیر خانواده‌ها شده و ازدواج و تشکیل خانواده را به یک معضل اجتماعی جدی مبدل کرده است.
با افزایش سن از جنبه های احساسی و عاطفی افراد کاسته شده و جنبه‌های عقلانی شدت می یابد، این امر سبب افزایش توقعات شده و انتخاب همسر را دشوارتر می‌کند، از سوی دیگر با افزایش سن شخصیت فرد قوام یافته و انعطاف پذیری که لازمه سازش زن و شوهر است کاهش می‌یابد .
علاوه بر مشکل بالا رفتن سن ازدواج و ایجاد شکاف و فاصله سنی میان فرزندان و والدین بدون شک هر اندازه موانع پیش روی ازدواج جوانان زیاد باشد و ازدواج جوانان به تعویق بیفتد، تاثیرات منفی آن دامن جامعه را خواهد گرفت
افزایش سن ازدواج در جامعه، یکی از پدیده های اجتماعی است که در دنیای معاصر به دنبال تغییر در نهادهای مختلف و در برخی از کارکردهای خانواده بوجود آمده است، اما افزایش آن کم کم به معضلی به نام تجرد قطعی منجر می شود که عبارت است از وضعیتی که پسر یا دختر، رده های سنی خاصی را پشت سر می گذارند و امکان ازدواج را از دست می دهند.
تجرد ممکن است به دو صورت در جامعه اتفاق بیفتد به اعتقاد صاحبنظران امر نخست این معضل می تواند ناخواسته یا تحمیلی باشد و دوم اینکه به صورت خودخواسته یا اختیاری صورت گیرد.
سن ازدواج و تشکیل خانواده از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد که از مهمترین دلایل آن می توان به شرایط اقتصادی، تغییر سبک زندگی و اقتضائات دنیای جدید اشاره کرد و در زمان حاضر بخش زیادی از جوانان کشور به دلیل مشکلات اقتصادی، ناتوانی در تامین هزینه های ازدواج و تامین مسکن نمی توانند به راحتی ازدواج کنند.
افزایش سن ازدواج جوانان می‌تواند تأثیرات مختلفی بر جامعه داشته باشد:
تأثیرات منفی:
* کاهش نرخ باروری: هرچه سن ازدواج بالاتر رود، فرصت برای فرزندآوری کاهش می‌یابد و در نتیجه، نرخ باروری در جامعه پایین می‌آید. این موضوع می‌تواند منجر به پیری جمعیت و کاهش نیروی کار در آینده شود.
* افزایش جمعیت سالمند: با کاهش نرخ باروری و افزایش سن ازدواج، نسبت جمعیت سالمند به جمعیت جوان افزایش می‌یابد که می‌تواند چالش‌هایی را در زمینه‌های تأمین اجتماعی، بهداشت و درمان، و مراقبت از سالمندان ایجاد کند.
* تغییر در ساختار خانواده: افزایش سن ازدواج می‌تواند منجر به کاهش تعداد فرزندان در خانواده‌ها و تغییر در ساختار سنتی خانواده شود.
* مشکلات روانی و اجتماعی: تأخیر در ازدواج ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی مانند احساس تنهایی، افسردگی، و اضطراب در افراد شود. همچنین، ممکن است منجر به افزایش روابط خارج از ازدواج و کاهش تعهدات خانوادگی شود.
تأثیرات مثبت:
* افزایش سطح تحصیلات و اشتغال زنان: با افزایش سن ازدواج، زنان فرصت بیشتری برای تحصیل و اشتغال پیدا می‌کنند که می‌تواند منجر به افزایش استقلال مالی و توانمندسازی آن‌ها شود.
* بهبود کیفیت زندگی: با افزایش سن ازدواج، افراد فرصت بیشتری برای کسب تجربه، توسعه فردی، و آمادگی مالی و عاطفی برای زندگی مشترک پیدا می‌کنند که می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها و خانواده‌هایشان شود.
* کاهش طلاق: با افزایش سن ازدواج، افراد با شناخت و آمادگی بیشتری وارد زندگی مشترک می‌شوند که می‌تواند منجر به کاهش نرخ طلاق شود.
* توسعه اقتصادی: افزایش سطح تحصیلات و اشتغال زنان و بهبود کیفیت زندگی می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی جامعه شود.
به طور کلی، تأثیرات افزایش سن ازدواج بر جامعه بستگی به عوامل مختلفی مانند شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و سیاست‌های دولت دارد. در برخی موارد، این موضوع می‌تواند منجر به چالش‌هایی شود، در حالی که در موارد دیگر می‌تواند فرصت‌هایی را برای توسعه و پیشرفت فراهم کند.
تأثیر افزایش سن ازدواج بر نرخ جمعیت و پیر شدن جامعه پیچیده و چندوجهی است. چندین عامل در این رابطه دخیل هستند و نمی توان به یک نتیجه قطعی رسید.
افزایش سن ازدواج در بین جوانان تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، از جمله مسائل اقتصادی، تغییرات فرهنگی، و افزایش میزان تحصیلات. همچنین، رشد فناوری‌های دیجیتالی، سبک زندگی افراد را تحت تأثیر قرار داده و بر تصمیمات آن‌ها در مورد ازدواج موثر است.
نتیجه گیری:
تأثیر افزایش سن ازدواج بر نرخ جمعیت و پیر شدن جامعه پیچیده است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. باید به دنبال راهکارهایی برای ایجاد تعادلی بین فرصت های فردی و رفاه اجتماعی بود. برای مثال، سیاست‌گذاری‌های حمایتی برای خانواده‌ها، فراهم کردن فرصت‌های شغلی مناسب برای جوانان و ایجاد یک محیط اجتماعی و فرهنگی حمایتی از این جمله هستند.
تأثیر افزایش سن ازدواج بر خانواده و ساختار اجتماعی پیچیده و چند وجهی است و می‌تواند هم مثبت و هم منفی باشد. و اگر مسئولان و نهادهای اجتماعی فکری بحال این معضل نکنند با معضلی بنام پیری جمعیت مواجهه خواهیم بود.
سعید قوامی
کارشناس ارشد روانشناسی عمومی
